Yaşlıların sağlık durumlarının değerlendirilmesi
Nermin OLGUN, Fatma ETİ ASLAN, Nurullah YÜCELl, Zehra KAN ÖZTÜRK, Zeynep LAÇİN
ÖZET
Giriş: Dünyada ve ülkemizde genel nüfus yaşlandıkça bu grubun sağlık bakımına olan gereksinimleri arttığından yaşlı bireylerin bakım gereksinimlerinin belirlenmesinde sağlık durumunun değerlendirilmesi önemlidir. Amaç:
Çalışma yaşlıların sağlık durumlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Aralık 2010 tarihinde, iletişim problemi olmayan, bağımsız veya yarı bağımlı olan, 65 yaş üstü toplam 212 yaşlı bireyde tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Yaşlı sağlığını değerlendirmek amacıyla araştırmacılar tarafından
geliştirilen sosyodemografik özellikler, fiziksel yeterlilik durumu ve sistemlere özgü fiziksel muayene bulgularını içeren “Yaşlı değerlendirme Formu” kullanılmıştır. Bağımlılık durumu, yaşam bulguları, beden kitle indeksi
hesaplanmış, sistemlere özgü değerlendirilmesinde baştan-ayağa ve sistemlerin fiziksel muayenesi yapılmıştır.
Bulgular: Çalışmada değerlendirmeye alınan bireylerin 65-95 yaş arasında (70.74+7.07), %55,7’sinin erkek, %28.3’ünün ilkokul mezunu, %10.8’inin alerjisi olduğu, %54.7’sinin sigara kullandığı, %42.5’inin barsak alışkanlıklarında sorun yaşadığı, %26.4 ’ünün de uyku sorunu olduğu belirlenmiştir. Yaşlıların
%63.2’sinin en az bir ameliyat geçirdiği, %61.8’inin hipertansiyon başta olmak üzere diyabet ve kalp yetersizliği gibi kronik bir hastalığı, %50.9 ’unun ağrı yakınması olduğu bu nedenlerle %84,9’unun sürekli kullandığı ilaçlarının
olduğu saptanmıştır. Yaşlıların %58.5’inin bağımsız olarak fiziksel gereksinimlerini karşıladığı, %80.7’sinin açık ve anlaşılır bir konuşmasının olduğu, %72.6 ’sının baston, gözlük, tekerlekli sandalye, diş protezi kullandığı, sistemleri ile ilgili fiziksel muayenesinde en yoğun kas zayıflığı, yürüme güçlüğü (%71.2), ödem, noktüri, yorgunluk, çarpıntı (%65.6) öksürük, dispne, balgam çıkarma (%61.8), halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi (%59.4) sık idrar yapma, idrar kaçırma (%47.6) sorunu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar yaşa bağlı anatomik ve fizyolojik değişkenlerin yansıması olarak değerlendirilmiştir.
Sonuç: Yaşlıların bağımsızlıklarını etkileyen sağlık sorunları görüşme, gözlem ve ayrıntılı fizik muayene ile belirlendiğinden hemşirelerin etkinliği önemlidir.
Anahtar kelimeler: yaşlı, sağlık durumu, hemşire, değerlendirme.